CHP Yoksulluk Dayanışma Ofisi’nin hazırladığı “Türkiye’de Öğrenme Yoksulluğu” raporuna nazaran, Türkiye’de “öğrenme yoksulluğu” yani 10 yaşına kadar kısa bir metni okuyamayan ve anlayamayan çocuk oranı yüzde 15, ilköğretim çağında okul dışında olan çocuk oranı ise yüzde 5. Genel olarak, bu bilgiler Türkiye’deki öğrenme yoksulluğunun devam ettiğini gösteriyor.
Hacer Foggo, Elif Göçmen, Melek Bahat ve Sinem Demirel tarafından hazırlanan rapordaki kimi datalar şöyle:
- Asgari yeterlilik seviyesini geçemeyen öğrenci oranı: Yüzde 15.
- Öğrenme yoksulluğunun karşılaştırılması: Türkiye’de öğrenme yoksulluğu, Avrupa ve Orta Asya bölgesi ortalamasından yüzde 4.1 puan daha yüksek, üst orta gelirli ülkeler ortalamasından ise yüzde 14.9 puan daha düşük.
- Cinsiyet açığı: Okula gitmeyen çocukların hissesi erkek çocuklarda (yüzde 4.8) kız çocuklardan (yüzde 5.5) daha düşük. Erkek çocukların ilkokul sonunda taban yeterliliğe ulaşma mümkünlüğü (yüzde 10.4) kız çocuklara nazaran (yüzde 9.5) daha düşük.
- İlköğretim harcamaları: Türkiye’de ilköğretim çağındaki çocuk başına yapılan harcama 864 ABD doları olup, bu sayı Avrupa ve Orta Asya bölgesi ortalamasının yüzde 89.7, üst-orta gelirli ülkeler ortalamasının ise yüzde 61.6 altında.
OKUL YEMEĞİNİN EHEMMİYETİ
Yoksulluk çocukların beslenme çantalarına da yansıyor. Raporda, yetersiz beslenme ve öğrenme yoksulluğu ortasındaki ilgiye dair “OECD bilgilerine nazaran, haziran ayında en yüksek besin enflasyonu oranı yüzde 53.9 ile Türkiye’de kaydedilmiştir. Bu da besin güvencesizliği manasına gelmektedir. Besin güvencesizliği, bir kişinin yahut bir ailenin muhtaçlığı olduğu vakit kâfi besine erişememesi ve satın alamaması demektir. Yoksulluk nedeniyle yetersiz beslenme, çocukların zihinsel ve bedensel gelişimlerini olumsuz tesirler. Öğrenme zahmetinin en kıymetli nedeni yetersiz beslenmedir. Öğrenme zahmeti çeken pek çok kişi öğrenme yoksulluğu ile karşı karşıyadır. Öğrenme zahmeti olan bireylerin berbat beslenme alışkanlıklarına sahip olma mümkünlüğü daha yüksek. Dünya Besin Örgütü’nün 2022 bilgilerine nazaran, Türkiye’nin 82.3 milyonluk nüfusunun yüzde 18’ine denk gelen 14.8 milyon kişinin yetersiz beslendiği tespit edilmiştir. Yetersiz beslenen birey sayısının arttığı da görülmektedir” tabirleri kullanıldı.
NELER YAPILMALI?
- Okul çağındaki, lakin okula devam etmeyen çocukların takibinin titizlikle gerçekleştirilmesi gerekiyor.
- Okul kaydı için fiyat alınmaması ile ilgili izleme yapılmalı.
- Nakil ve transfer süreçleri kolaylaştırılmalı ve okul servisleri fiyatsız sunulmalı.
- Devlet okullarında okul beslenme programları uygulanmalı.
- Milli Eğitim Bakanlığı, Okul Toplumsal Hizmeti Programı’nı süratle devreye alarak, devam eksikliği gösteren ve okulu terk etme riski taşıyan çocukların toplumsal hizmet uzmanları tarafından yakından izlenmesini sağlanmalı.
- Okullarda, temel maharet ve bilgilerin yanı sıra bilhassa okuryazarlık yetkinliği üzerine vurgu yapılmalı, kitap temini zorluğu yaşayan öğrencilere fiyatsız kitap sağlanmalı.
- Yoksul mahallelerde çocukların ödevlerini yapabileceği, kitap okuma imkânı bulabileceği çocuk merkezleri kurulmalı, okul öncesi merkezler ve fiyatsız kreşler açılmalı.
- Yerel idareler, çocuklara ve ailelere yönelik fiyatsız ruhsal dayanak sunmalı.
